Bir önceki yazımızda, uygulama portföyümüzü neden ve nasıl yönetmemiz gerektiğinden bahsetmiştik. Yönetmeye başlayarak görünür hale getirdiğimiz ve hakkında detaylı bilgilere sahip olduğumuz portföyümüz üzerinde, iyileştirme çalışmalarına artık başlayabiliriz. Bu sayede BT verimliliğinde artış sağlarken, maliyetlerde ise ciddi oranda azalma elde edeceğiz.
Kontrol altına alınmamış ve karmaşıklık seviyesi yüksek olan portföylerde, aşağıdaki durumlarla karşılaşılma ihtimali yüksektir :
- Kabiliyet çakışmaları nedeniyle, aynı işi yapan birden fazla uygulama olması
- Bakım-destek verilemeyen COTS veya özel geliştirilmiş uygulamalar
- Yüksek maliyet ve/ya risk oluşturan uygulamalar
- İş ihtiyacı kalmaması nedeniyle işlevsiz hale gelmiş (pasif) uygulamalar
Şirketinizde bu kategorilere giren uygulamalara sahip değilseniz şanslısınız, zira Capgemini’nin yaptığı araştırmaya göre ortalama büyüklükteki bir şirketin uygulamalarının %20’si tekrar eden kabiliyetlere sahipken, %50’sinin artık emekliye ayrılması gerekiyor.
Bu uygulamaların hayatlarını, _eğer çalışmaya devam etmeleri konusunda kurum için stratejik gerekçeler yoksa_ sonlandırmak gerekir. Aksi durumda, bahsettiğimiz dezavantajların yanında; yeni iş ihtiyaçlarının karşılanması da imkansız hale gelebilir. Yani özetle, ne kadar sade bir portföye sahip olursak, yönetimi de o kadar kolay olacaktır. Bu nedenle, elimizdeki uygulamaların akibetlerinin ne olacağının belirlenmesi için, bir optimizasyon çalışması yapılmalıdır.
Portföy optimizasyonu yöntemleri arasında en çok benimsenenlerden biri, Gartner tarafından oluşturulmuş TIME yöntemidir. Özet olarak TIME, her uygulama için nihai olarak aşağıdaki dört karardan birini vermeyi amaçlar :
- Tolerate : Uygulamanın sahip olduğu kabiliyetler gereklidir ve memnuniyet düzeyi yeterlidir. Mevcutta olduğu gibi kalabilir.
- Invest : Uygulama hayatına devam etmelidir, fakat üzerinde bazı yatırımlar ve iyileştirmeler yapılmalıdır.
- Migrate : Uygulamanın kabiliyetleri gereklidir, fakat teknoloji ve bakım-destek gibi nedenlerden ötürü memnuniyet düzeyi düşüktür. Farklı bir uygulamaya taşınarak hayatına son verilebilir.
- Eliminate : Uygulamaya ihtiyaç bulunmamaktadır ya da aynı kabiliyete sahip farklı bir uygulama bulunmaktadır. Emekliye ayrılmasında sakınca yoktur.
Bu kararı verirken en önemli kural, tamamen nesnel ve kanıta dayalı olunması gerektiğidir. Bu dayanaklara sahip olmayan bir çalışmanın çıktıları konusunda, kurum içerisinde fikir birliğine (ya da en azından çokluğuna) varılması mümkün olmayacaktır. Böyle bir ortamda ise iyileştirme sağlamak yerine; mevcut yapıda aksak da olsa çalışan bir yapıyı çalışmaz hale getirme riski bulunmaktadır.
Bu çalışma kapsamında, her uygulamanın kurum için önemini detaylı olarak görebileceğimiz bir “stratejik karne” oluşturmamız gerekir. Stratejik karne oluşturma süreciyle ilgili farklı yaklaşımlar bulunsa da, genel hatlarıyla içerisinde aşağıdaki başlıklarda (yani bakış açılarında) maddeler bulunur :
- Teknik (Mimari) Değerlendirme
- İş Kabiliyetleri Değerlendirmesi
- Finansal Değerlendirme
Uygulama portföyü TIME haritası örneği
Bu ana başlıkların altında, kurumun önceliklerine göre belirlenen kriterler yer alır ve değerlendirme sürecinde, katılımcıların bu başlıklara belirli ölçekler çerçevesinde puan vermeleri beklenir. Çalışmaya uygulamalarla ilgili bilgi sahibi olan ne kadar çok katılımcı dahil olursa, o kadar sağlıklı çıktılar elde edilecektir.
Çalışmanın sonunda, toplanan puanların ortalamaları alınarak uygulamanın yukarıda bahsi geçen kırılımlar için karnesi oluşturulur. Her başlık, karar vericilerin önceliklerine göre ağırlıklara sahiptir ve her uygulama için bu bakış açılarına ait genel görünümler elde edilir. Son adımda ise eldeki işlenmiş veriler kullanılarak tüm uygulamaları içeren görsel bir TIME haritası oluşturulur ve portföyün genel görünümü elde edilir. Bundan sonrası, optimizasyon çalışmasındaki çıktıları aksiyona dönüştürecek projelerin başlatılması şeklinde olacaktır.
Kurumsal mimari süreçleri etkin olarak işletilen ve portföy yönetimi yapılan kurumlarda, uygulamaların çoğunluğunun “Tolerate” veya “Invest” alanı altında yer alacağını ve portföyün herhangi bir t anında optimize halde bulunacağını belirtmekte fayda var.
Optimizasyon çalışmasını kurumsal mimari uygulamaları üzerinde kolaylıkla yürütebileceğimiz gibi, henüz böyle bir yatırım yapmadıysak Excel’in her zaman elimizin altında hazırda beklediğini hatırlatarak yazımıza burada son veriyoruz.